IN LỤA LÀ GÌ?
Hiểu một cách đơn giản nhất thì in lụa là một kỹ thuật in ấn có sử dụng khuôn in. Khuôn này dùng để định vị hình in sau đó sẽ có thanh gạt để tán đều mực in lên bề mặt thông qua tấm lưới in.
Sở dĩ có tên gọi là in lụa chính là ban đầu khi mới áp dụng kỹ thuật in này, những người thợ chuyên nghiệp họ sử tơ lụa để ngăn cách giữa mực in và vật liệu cần in. Những năm sau người ta dần thay thế bằng các chất liệu khác như vải sợi, vải bông, lưới kim loại,… Thế nhưng tên gọi in lụa vẫn giữ lại cho kỹ thuật in ấn này.
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA IN LỤA
In lụa được phát minh từ rất lâu đời, vào thời điểm hơn 1000 năm trước người ta đã phát hiện ra cách tạo bản sao hình ảnh lên các vật liệu thông qua việc kéo căng sợi vải trên khung gỗ. Tiếp đến tại Pháp và Đức vào những năm 1870 các nhà nghiên cứu đã phát minh ra việc sử dụng vải tơ lụa để làm lưới in. Giúp tạo bản sao lên bề mặt khác một cách nhanh chóng và đồng bộ.
Tiếp đến vào năm 1907, Samuel Simon đã sáng chế ra quá trình làm lưới bằng các sợi tơ.
Năm 1914 John Pilsworth phát triển phương pháp in lưới nhiều màu và được ứng dụng lần đầu tiên tại San Francisco, California. Đánh dấu mốc phát triển cho đến ngày nay.
PHÂN LOẠI KỸ THUẬT IN LỤA
Trong in ấn kỹ thuật in lụa sẽ được chia thành nhiều loại khác nhau. Để mọi người dễ hình dung hơn, chúng tôi sẽ nêu chi tiết về từng tiêu chí phân loại này.
DỰA VÀO CÁCH THỨC KHUÔN IN
Đầu tiên sẽ là dựa vào khuôn in, người ta sẽ chia in lụa thành 3 loại:
IN LỤA THỦ CÔNG
In lụa thủ công sẽ được thực hiện 100% thủ công từ gạt mực cho đến sấy khô. Cách in này thường chỉ sử dụng in những đơn hàng nhỏ lẻ.
IN LỤA BÁN TỰ ĐỘNG
In lụa bán tự động hay còn gọi là in lụa có cơ khí hóa 1 vài thao tác. Vẫn phải thực hiện thủ công nhưng căn chỉnh sẽ sử dụng thêm một số thao tác in do máy thực hiện. Giúp tăng hiệu suất làm việc và giảm bớt thời gian thực hiện.
IN LỤA TỰ ĐỘNG
Đúng như tên gọi, in lụa tự động chính là sử dụng máy móc hoàn toàn. Căn chỉnh, gạt mực, sấy khô đều do máy thực hiện, giúp gia tăng số lượng in ấn trong thời gian ngắn.
NGUYÊN LÝ CỦA IN LỤA
Nguyên lý của kỹ thuật in lụa rất đơn giản, gần giống với nguyên lý in mực dầu trên giấy nên. Trong in lụa, người ta sẽ sử dụng khuôn lụa tơ tằm hoặc khuôn lưới kim loại, sau đó quét mực lên trên. Chỉ có 1 phần mực thấm qua khuôn in để đi xuống tạo hình trên vật liệu cần in.
NHỮNG ƯU NHƯỢC ĐIỂM CỦA KỸ THUẬT IN LỤA
Mỗi loại in ấn đều có những ưu và nhược điểm riêng. Vậy nên khi lựa chọn sử dụng, mọi người nên nắm bắt được những ưu – nhược này để quyết định lựa chọn in lụa hay kỹ thuật in khác.
ƯU ĐIỂM
In lụa sở hữu khá nhiều ưu điểm, chính vì thế mà kỹ thuật này được áp dụng từ lâu đời đến nay vẫn còn được áp dụng rộng rãi. Vậy những ưu điểm đó gồm những gì?
- Chi phí in ấn thấp do không cần đầu tư quá nhiều máy móc hiện đại để phục vụ quá trình in ấn.
- Có thể in trên nhiều chất liệu khác nhau như: vải, giấy, nhựa, thủy tinh, gốm sứ, cao su,…. Chất lượng hình ảnh sắc nét.
- Có thể in nhiều màu sắc theo ý muốn của mình.
NHƯỢC ĐIỂM
Bên cạnh ưu điểm thì kỹ thuật in lụa cũng có nhiều những nhược điểm như sau:
- Mỗi màu in, hình in sẽ sử dụng 1 khuôn khác nhau nên rất tốn thời gian, hơn nữa nếu in số lượng ít sẽ tốn khá nhiều chi phí nếu như in nhiều màu.
- Dễ bị đứt gãy hình in trong quá trình thực hiện hoặc sau khi in, nếu như sử dụng mực in không tốt.
- Mực bám khá chặt lên vật liệu nên khó giặt tẩy. Do đó, khi thực hiện đòi hỏi phải cẩn thận để tránh mực bị lem ra bên ngoài.
- Mỗi lần in sẽ cần phải có bảng phim in lụa nên cần có file vector, file thiết kế. Còn những file ảnh sẽ không sử dụng được, đòi hỏi thợ phải thiết kế sang 2 loại file trên. Do đó mất khá nhiều thời gian thực thi.
- In lụa rất khó in được những hình biến sắc hay màu trame. Do đó mà hầu hết ấn phẩm của in lụa đều là màu in sơn sắc.
- In lụa thường mất nhiều thời gian, công đoạn hơn nên không thể lấy liền như in kỹ thuật số. Hơn nữa chỉ phù hợp với những đơn hàng số lượng ít, vừa phải.
QUY TRÌNH IN LỤA
Muốn tạo ra một ấn phẩm với in lụa, người ta sẽ phải trải qua 5 công đoạn, quy trình in ấn như sau:
BƯỚC 1: CHUẨN BỊ KHUNG VÀ PHA KEO
Đầu tiên thợ sẽ chuẩn bị khung in, khung này thường được làm bằng gỗ và có hình chữ nhật. Sau đó sẽ tiếp tục pha keo PVA, keo cần có độ sệt nhất định để đạt được hiệu quả cao khi phủ lên bề mặt lưới in.
BƯỚC 2: CHỤP PHIM VÀ TẠO KHUÔN IN
Ở bước này, mọi người sẽ dùng keo đã pha trước đó tráng kín bề mặt lưới in và sau đó đem sấy khô. Tiếp đến sẽ tiến hành chụp phim lên lưới in bằng cách đặt bảng phim lên lớp keo của của khuôn và chụp dưới ánh nắng mặt trời hoặc dưới ánh đèn trắng.
Chụp phim sau 2 – 3 phút, thợ in sẽ lấy khuôn in ra xịt nước. Như vậy ở những vị trí vừa chụp phim, lớp keo sẽ bị rửa trôi và mực in sẽ dễ dàng thấm qua đó để in lên bề mặt in. Mỗi màu người ta sẽ dùng 1 bảng phim khác nhau và thực hiện ở nhiều lượt in.
BƯỚC 3: PHA MỰC
Bước này sẽ áp dụng cho những hình in pha màu. Tại đây, thợ sẽ dùng những màu in cơ bản tiến hành pha trộn để tạo được màu mực đúng với hình cần in.
BƯỚC 4: TIẾN HÀNH IN
Để tiến hành in ấn, người ta sẽ cố định vật liệu cần in lên bàn in bằng lớp keo đặc biệt → Đặt khuôn vào vị trí → Cho mực in lên và kéo thanh gạt để mực in thấm qua lưới in → Lặp lại ít nhất là 2 lần để mực in bám đều lên bề mặt.
BƯỚC 5: SẤY KHÔ HOẶC PHƠI THÀNH PHẨM
Cuối cùng, sau khi có được thành phẩm in trên bề mặt, thợ in sẽ tiến hành sấy khô hoặc phơi thành phẩm đó. Phơi hoặc sấy từ 12 – 48 tiếng để hình in được khô và bám chặt vào bề mặt vật liệu. Sau đó mới chuyển sang công đoạn khác.